Uwarunkowania genetyczne a sport

Trener Personalny Mokotów

Aktywność fizyczna jest niewątpliwie bardzo ważna dla naszego zdrowia, samopoczucia i utrzymania pięknej smukłej sylwetki. Trenujemy z pasji, zamiłowania lub zawodowo, jednak nie każdy może odnieść spektakularne sukcesy w danej dziedzinie sportu. Od czego to zależy i czy genetyka ma wpływ na efekty naszych poczynań?

Otóż okazuje się, że tak, przeprowadzone badania jednocześnie wskazują, że geny znacząco wpływają na nasze predyspozycje fizyczne, a także możliwość osiągania określonych celów. Mają wpływ na rozwój konkretnych cech fizycznych, które w połączeniu z dietą, systematycznym treningiem oraz środowiskiem życia, są przepisem na sukces.

Genetyka i sport – Jak to wygląda w praktyce?

Jak podają naukowcy, nieprzeciętne osiągnięcia w sporcie aż w ponad 60 procentach zależą od posiadania odpowiednich genów.

Mało osób wie, że istnieje jednoznaczna, górna granica możliwości rozbudowy włókien mięśni. Granica, jaką możemy osiągnąć, w przypadku każdej osoby jest inna. Uwarunkowania te zależą od genotypu, fenotypu i epigenetyki.

Genotyp, to zbiór wszystkich genów, dziedziczonych cech organizmu.

Fenotyp, określa uwarunkowania organizmu, cechy fizyczne, wygląd, budowę wewnętrzną oraz morfologię.

Epigenetyka, to nauka zajmująca się badaniem ekspresji zmian genów niezwiązanych ze zmianami w sekwencji nukleotydów w DNA. Ekspresja ta może zostać zmodyfikowana poprzez działanie czynników zewnętrznych oraz być zależna od genetyki.

Jak to jest z tym dziedziczeniem?

Jedni predyspozycje do uprawiania i zdobywania sukcesów w danej dziedzinie sportu określają jako dar. Inni natomiast twierdzą, iż są spowodowane dziedziczeniem. Jeżeli trenujesz, być może spotkałeś się z określeniem “Masz gen!”, co to właściwie znaczy?

Jak się okazuje, aż 90% naszych możliwości rozwoju masy mięśniowej uzależniona jest od uwarunkowań genetycznych i… DZIEDZICZENIA! Pozostałe 10% zależne jest od wyborów życiowych jak np. higiena życia, dieta, tryb życia, uprawianie sportu.

Podczas przeprowadzonych badań odkryto, że komórki satelitarne, wykryte u osób z lepszymi predyspozycjami do uprawiania sportu mają większe możliwości, co dowodzi, że mają one ogromne znaczenie w kształtowaniu genetyki.

Osoby z lepszymi predyspozycjami genetycznymi, dużo szybciej wprowadzały nowe jądra do włókien mięśniowych. Dzięki temu ich organizm jest gotów znacznie szybciej osiągać odpowiednie wyniki w rozwoju masy mięśniowej oraz siły.

Sportowe geny

Dzięki przeprowadzonym badaniom udało się wykryć jak do tej pory ponad 200 polimorfizmów genetycznych, które mają bezpośredni wpływ na predyspozycje związane z aktywnością fizyczną. Geny sportowe, które w największym stopniu są związane z mocą, szybkością i wytrzymałością to ACE oraz ACTN3.

Sportowe geny a sprint

ACE odpowiedzialne jest za kodowanie struktury białka sarkomerowego, które występują w przypadku szybkokurczliwych włókien mięśniowych. Mamy z nimi do czynienia w przypadku ćwiczeń i aktywności wymagających szybkich ruchów i oraz użycia siły. Allel recesywny jest niezwykle pomocny w przypadku zawodników zajmujących się uprawianiem sportów siłowych. Genotyp PR występuje u osób trenujących sporty sylwetkowe i siłowe, a XX odpowiedzialny jest za redukcję siły mięśni, osoby posiadające ten genotyp wykazują mniejszą zdolność do sprintu.

Geny odpowiedzialne za siłę, moc i wytrzymałość

Dodatkowo ACE odpowiedzialne jest za kodowanie enzymu, który doprowadza do substytucji anigioetensyny, natomiast D ACE odpowiada za różnicowanie aktywności ACE. To z kolei reguluje ciśnienie krwi i ma wpływ na zwiększenie wydolności sercowo-naczyniowo-oddechowej. Allel I jest jedną z wersji genu, który jest ściśle powiązany z uzyskiwaniem zadowalających efektów w sportach wytrzymałościowych, natomiast jego krewniak allel D z siłą oraz mocą mięśni. Ich połączenie skutkuje niską aktywnością ACE w surowicy i tkankach. Zależność tą możemy dostrzec u osób realizujących się w wydajnościowych sportach wymagających dużej wytrzymałości i siły jak alpiniści czy maratończycy.

Podsumowanie

Czy zatem stwierdzenie “masz gen!” jest zgodne z prawdą? Okazuje się, że tak i nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Uwarunkowania genetyczne mają duże znaczenie i wpływają na możliwość uzyskiwania sukcesów w określonych dziedzinach sportu.